piątek, 21 listopada 2014

OGONKI, KRESKI I KROPKI CZYLI ORYGINALNE LITERY JĘZYKA POLSKIEGO

JAK BARDZO WAŻNE  DLA JĘZYKA POLSKIEGO SĄ OGONKI?

Od pewnego czasu po Internecie krąży zabawne zdanie: „Język polski jest przyjazny – macha do nas ogonkami”.
Wielu obcokrajowców na kursach polskiego pyta, czy te kreski, kropki i ogonki są ważne. Prawda jest taka, że język polski nie może się bez nich obejść i nie tylko z powodów historycznych (choć te są ważne), czy też zasad polskiej ortografii,  ale też dlatego, że są to po prostu znaki diakrytyczne tworzące całkiem nową literę (w polskim alfabecie jest ich dziewięć). Z tego to powodu trzeba pamiętać, że mały ogonek, niewielka kreska czy kropka potrafią zmienić diametralnie znaczenie słowa.

MAŁA KRESKA - DUŻA ZMIANA ZNACZENIA

Przykład? Inne znaczenie ma stwierdzenie: „Idź do kąta!” (i przynieś karton, który tam stoi), inne zaś - „Idź do kata!” (jesteś tu osobą niemile widzianą). „Kąt” to miejsce, gdzie łączą się dwie prostopadłe do siebie ściany, „kat” to osoba, która dawniej wykonywała wyroki śmierci. Jak widać, różnica znaczeń jest gigantyczna.

Takich przykładów jest wiele. Na pytanie: „Co masz w dłoni?” możemy odpowiedzieć na dwa  sposoby: „Nic” albo „Nić”. W pierwszym przypadku dłoń jest pusta, w drugim – osoba, którą pytamy, prawdopodobnie planuje zająć się szyciem i użyć do tego trzymanych właśnie w  dłoni nici.
„Żona” to małżonka, „zona” - rzadkie, ale spotykane określenie strefy. Inne znaczenie ma słowo „pół” (1/2), a inne „pól” (dopełniacz rzeczownika „pola”). „Kos” to ptak, „koś” - forma trybu rozkazującego czasownika „kosić”. Kiedy chcę, aby ktoś przestał stać i zaczął jechać, zawołam: „jedź!”, ale, jeśli moim celem jest zachęcenie do jedzenia, powiem: „jedz!” (jeśli nie pamiętacie koniugacji czasownika, albo nie jesteście pewni, czy powinna być tam kreska czy kropka, koniecznie zajrzyjcie tu).



ŻEBY JĘZYK POLSKI BYŁ JĘZYKIEM POLSKIM

Można więc powiedzieć, że bez tych wszystkich ogonków, kresek i kropek język polski nie byłby sobą :)
Dlatego w czasie kursu języka polskiego dobrze jest zwracać uwagę na kropki, ogonki i kreski, aby potem nie pomylić słowa „nos” (część ciała) z „noś” (trybem rozkazującym czasownika „noś”).

Mały ogonek potrafi zmienić znaczenie nie tylko litery, ale też całego polskiego słowa.