Cóż może być ważniejszego niż umiejętność powiedzenia po polsku, że jest się cudzoziemcem? A może obcokrajowcem? Fakt istnienia dwóch form na określenie osoby pochodzącej z zagranicy zawsze wzbudza dezorientację uczestników kursów języka polskiego. Tymczasem obie te formy znaczą dokładnie to samo: osobę z cudzej, czyli nie - naszej ziemi (cudzoziemiec) i osobę z obcego kraju (obcokrajowiec). Co ciekawe forma obcokrajowiec występuje tylko w formie męskiej (mówimy więc On/ Ona jest obcokrajowcem) w przeciwieństwie do rzeczownika cudzoziemiec, który posiada formę rodzaju żeńskiego - cudzoziemka (On jest cudzoziemcem/ Ona jest cudzoziemką). Dodatkowo od tego drugiego rzeczownika możemy swobodnie utworzyć przymiotnik cudzoziemski (Legia Cudzoziemska, cudzoziemski mąż, cudzoziemskie zwyczaje etc.), co nie jest możliwe z formą obcokrajowiec.
NIE W POLSCE, CZYLI GDZIE? ZA GRANICĄ CZY ZA GRANICĘ?
"ZAGRANICZNE" PROBLEMY W JĘZYKU POLSKIM
Obserwując to zjawisko uważniej, dostrzeżemy podczas wizyty w księgarni, że ma ona działy: literatura obca (czyli książki napisane przez autorów niepolskich, ALE przetłumaczone na język polski) i literatura zagraniczna (czyli książki w oryginale, np. napisane po angielsku).
Ale, ale ... pojawiło się tutaj następne określenie, które również jest problematyczne i to nie tylko dla cudzoziemców, ale również dla rodzimych użytkowników języka. Zagraniczna literatura, zagraniczny kapitał, zagraniczny korespondent. Ministerstwo Spraw Zagranicznych etc., to często występujące przymiotniki, pochodzące od formy zagranica, czyli terenu znajdującego się poza obszarem danego kraju. W języku polskim mamy formy z zagranicy i zza granicy. Spacja znajduje się w innym miejscu i wydawałoby się, że to różnica kosmetyczna, ale... wcale tak nie jest. Jeżeli mówimy, że Maciek wrócił zza granicy mamy na myśli jego pobyt poza linią graniczną (np. Maciek pracuje w straży granicznej i w związku z tym często przekracza granicę). Musimy jednak przyznać, że jest to kontekst dość rzadki w przeciwieństwie do zdania Maciek wrócił z zagranicy, czyli sytuacji, kiedy Maciek przebywał nie w Polsce, ale na przykład na wakacjach w Hiszpanii lub odbył podróż służbową do Anglii. Pamiętajmy też, że kiedy wyjeżdżamy z Polski mówimy Jadę/ Wyjeżdżam/ Wybieram się za granicę, czyli używamy formy biernika. Jeśli zaś już tam jesteśmy, a więc sytuacja ma charakter stacjonarny, powinniśmy użyć konstrukcji Jestem/ Mieszkam/ Pracuję/ Spędzam wakacje za granicą, czyli obowiązkowa jest tutaj forma narzędnika.
