NARZĘDNIK - JEDEN Z NAJBARDZIEJ REGULARNYCH PRZYPADKÓW JĘZYKA POLSKIEGO

JĘZYK POLSKI I DEKLINACJA - NIEROZŁĄCZNA PARA?

W naszych niedawnych postach (jeśli ich nie pamiętacie, zajrzyjcie tu i tu) pisaliśmy o tym, że nie taka deklinacja straszna, jak może się wydawać. Pokazaliśmy, że jest wiele wyrazów, które po prostu się nie odmieniają. Jednak, czy tego chcemy, czy nie, deklinacja w języku polskim odgrywa ważną rolę. Chcąc mówić gramatycznie, każdy, nie tylko obcokrajowcy, powinien się z nią zaprzyjaźnić.
Dziś chcielibyśmy Wam przedstawić narzędnik w pigułce :).
To najbardziej regularny z przypadków, często używany, więc na kursie polskiego jako obcego pojawia się dość wcześnie. 

POLSKI NARZĘDNIK BEZ PRZYIMKÓW

Sięgamy po niego, gdy chcemy powiedzieć, jaki zawód wykonujemy. Mówimy: jestem nauczycielką, a on jest policjantem. Narzędnik przydaje się też, gdy wspominamy o funkcji (społecznej, zawodowej itd.), którą ktoś pełni: ten pan jest nowym sąsiadem, ta pani jest moją matką, ten chłopiec moim dzieckiem, a ci panowie są kierownikami działów.
Jak sama nazwa wskazuje, narzędnik określa narzędzie (szeroko pojęte), którym wykonujemy pracę, dlatego mówimy: wyślę ci to mailem, naprawiłem to młotkiem, strażacy ugasili pożar wodą.

Dzięki narzędnikowi nie musimy zaprzątać sobie głowy przyimkami, gdy informujemy rozmówcę o korzystaniu z różnych środków transportu, bowiem jedziemy autobusem, taksówką, tramwajem, metrem...

Jeśli chcecie poćwiczyć deklinację nie tylko w narzędniku, zajrzyjcie na nasz profil na FB.

PRZYIMEK NARZĘDNIKOWI NIE JEST OBCY

Nie oznacza to jednak, że piąty przypadek nie lubi towarzystwa przyimków. Najchętniej łączy się z  pod, z, nad, przed, za i między. Kiedy robimy coś razem z drugą osobą, sięgamy właśnie po niego: idę z koleżanką, bawię się z dzieckiem, spotykam się z kolegami. Analogicznie użyjemy narzędnika, by podkreślić, że coś występuje razem z czymś: jem ciasto z owocami, lody z bitą śmietaną i piję kawę z mlekiem.
Jeśli wykorzystamy pod, nad, przed, za i między, żeby określić położenie, znów będziemy potrzebować narzędnika: jestem nad morzem, rzeką, jeziorem, leżę pod drzewami, parasolem, a tymczasem w moim domu lampa wisi nad stołem, pies leży pod stołem, za stołem stoi krzesło, a między krzesłem a fotelem siedzi mój kot :) .

FORMY DEKLINACYJNE

Jak zapewne zauważyliście, końcówki narzędnika są bardzo regularne: rzeczowniki żeńskie kończą się na -ą, męskie i nijakie na – em, a formy liczby mnogiej na -ami. Zapewne zapytacie, czy są jakieś wyjątki i nie zdziwi Was odpowiedź pozytywna. Zdziwi Was za to niewielka liczba form nieregularnych, z których na pewno powinniście zapamiętać te: idę z przyjaciółmi, z dziećmi i ludźmi, a w kieszeni mam portfel z pieniędzmi.
Mamy nadzieję, że po lekturze tego wpisu, poczujecie dużo sympatii dla narzędnika.